-
کلوزآپ در لانگشاتی طبقاتی
1404/10/06 14:00
سینما را اولین بار با پدرش رفته بود. کفاشی که بعدتر خانواده را رها کرد و هیچوقت هم برنگشت تا حسین را در مدرسه «بیفامیل» صدا بزنند. حسین تعریف میکند که مدرسه را میپیچاند، خودش مشق مینوشت و به خودش نمره میداد تا بتواند به سینما برود و حتی اگر شده فقط صدای فیلمها را بشنود. بعدها کسی او را مخملباف صدا میزند و او...
-
جامعهشناسی در بزنگاههای اجتماعی؛ متن سخنرانی عادل ایرانخواه در روز علوم اجتماعی
1404/09/30 15:13
در میدان علوماجتماعی مجادلات نظری بسیاری وجود دارد. منازعاتی که ظاهرن بین جامعهشناسان بیپایان است. اما در لحظات گسست یا بر اثر انکشاف واقعیت، نظریات و نظریهپردازان به محک وقایع اجتماعی و سیاسی گذاشته میشوند تا مشخص شود کدامیک توضیحدهندگی بیشتری دارند و برآیند نظریاتشان آنها را در در کدام موقعیت قرار میدهد....
-
اسلام امریکایی
1404/09/26 12:59
بر خلاف آنچه که وبر باور داشت، این خلقیات پروتستانیسم نبود که سرمایهداری را پدید آورد، برعکس این سرمایهداری بود که پروتستانیسم را بخاطر مطابقتش به عنوان روبنای ایدئولوژیک آن دوران برگزید. از این منظر میتوان خوانشهای متفاوت از اسلام را در ایران و ادوار مختلف آن نگریست. طبیعی است که در وضعیتی انقلابی شریعتی چنان...
-
امنیتِ امریکایی
1404/09/26 12:57
ماکیاولی در مشهورترین اثر خود شهریار در چند بخش با ذکر دلایلی درست، نشان میدهد که نمیشود و نباید امنیت کشور را برونسپاری کرد. این مسئله چیزی نیست که بتوان خرید و یا به نیروی دیگری محول کرد. درسی ساده که البته پروپاگاند و زور امریکایی در تمام این سالیان بنا داشت سرکوب و سانسورش کند و همانطور که یگانه مسئول ناأمنی در...
-
علیه خصوصی شدن حوزۀ عمومی
1404/09/26 12:45
اکنون دیگر همۀ ما می دانیم که حریم شخصیِمان مدام به طرق مختلف مورد تجاوز قرار می گیرد. "من هم اعتقاد دارم که کسی آن بالاست که مراقبِ همۀ ماست. اما متأسفانه باید بگم که اون دولت است". البته که فقط دولت هم نیست و ظاهرن تعداد بیشتری آن بالا وجود دارند که مراقب ما هستند." اگر به خدا اعتقاد ندارید، لاقل...
-
دلقک و جلاد
1404/09/26 12:44
ویلیام سیدنی پورتر یا همان اُ. هنری داستانی دارد به نام اعترافات یک طنزنویس؛ ماجرای مردی که در جشن تولد همکارش نطقی میکند و حضار به استعداد طنز او پی میبرند. کمکم خودش هم در این جایگاه تعریف میشود. مینویسد برای نشریات میفرستد و درآمدش بیشتر میشود به میزانی که از فروشگاهی که در آن کار میکرد استعفا دهد و فقط...
-
آوانگاردهای ارتجاعی؛ چگونه آنچه نو مینماید بسیار تکراری است.
1404/09/21 23:15
هنریک گروسمن در کتاب پنجاه سال مبارزه بر سر مارکسیسم نکات درخشانی را گوشزد میکند تا به ما یادآوری کند چگونه گفتارهایِ آزمون پسداده، با بزک دوزکهای جدید سر بر میآورند اما ورای شامورتیبازیهایشان هیچ آوردۀ جدیدی غیر از خرافات بورژوایی و کوچ و گریز درون قلمرو سرمایه را در ظرف نو نریختهاند. یکی از شخصیتهای کانونی...
-
افشاگریهای پوشاننده و مبارزات سرکوبگر
1404/09/21 22:42
هر طبقهای در جریان نزاع با طبقه بالاتر از خود علیه طبقات پایین خود نیز مبارزه میکند و ازینرو مفاهیم و واژگانی را به کار میگیرد که حامل مصائب همان طبقه باشد و در سیر مبارزهاش آن شعارها و مفاهیم زیرپای خودش را خالی نکند و طبقه پایین را علیه او علم نسازد. از این منظر طبقه متوسط ایران چه راست و چپ و میانهاش به...
-
شوخی کوچک
1404/09/21 22:41
آنتوان چخوف در یکی از شاهکارهای کوتاهش نسبت بین عشق و تکرار را به گونهای بینظیر بیان میکند. ماجرای سورتمهسواریی که بین دختر و پسر جوانی رخ میدهد. نادنکا حاضر نیست سوار سورتمه شود اما با اصرار پسر سوار میشود. حین آن و هنگامی که باد بر آنها میوزد، پسر به آرامی در گوش او نجوا میکند که: نادنکا دوستت دارم. نادنکا...
-
چپ و راست بورژوایی و امپریالیستی در دانشگاههای ایران
1404/09/21 22:40
جمعی از انجمنهای علمی دانشگاههای مختلف بیانیهای نوشتهاند و از محمود سریعالقلم حمایت کردهاند با مهملاتی که سالهاست در دانشگاههای ایران و فضای رسانهای و نشریات آن تکرار شده است. دانشجویان حملات به سریعالقلم را سیاسی و غیرعلمی و کارشناسانه دانستهاند! البته هم استادشان هم خودشان میدانند که این علم و نظرات...
-
ورود کارگران ممنوع؛ سیاستمداران مشغول کاراند.
1404/09/21 22:39
در دورانی به سر میبریم که به تعبیر برشت همه میخواهند گوشت گوساله را بخورند اما سر بریدن آن را نبینند و یا درخواستشان این است که قصاب دستش را بشورد. همه از قهقرای آموزشی، اینکه نفرات برتر کنکور همه از طبقات مرفهاند، آقازادگی و ژن خوب و اخیرن از صبحتهای سریعالقلم مینالند اما نمیخواهند به سرمنشأ آنها بپردازند. به...
-
بنگاه و دانشگاه
1404/09/21 22:37
گرگوآر شامایو در بخشی از کتاب جامعۀ حکومتناپذیر توضیح میدهد که چگونه استیلای شرکتها در امریکا موضوع نزاع نیروهای اجتماعی و سیاسی قرار گرفت. جایی که برخلاف شعارهای سیاسی آزادی و دموکراسی و ... ساختاری اقتصادی/سیاسی مستبدانه، سلسلهمراتبی، بدون هیچ نوع انتخابات و بدون پذیرش مسئولیتهای اجتماعیِ تصمیماتشان آنها را به...
-
لیبرالیسم و خصوصیسازی به ذات خود ندارد عیبی!
1404/09/16 12:41
در دهۀ ۱۹۷۰ و هنگامی که فعالین زیستمحیطی به شرکتهای بزرگ معترض شدند و از دولتها خواستند که با مقرراتگذاری و اعمال نظارت و محدودیت اجازه ندهند که این شرکتها بخاطر سودخواهیشان محیطزیست را تباه سازند کارشناسان لیبرال، آن را هجمهای علیه آزادیِ کارآفرینان و نقض آزادی دانستند و هر نوع مداخله و نظارت دولت را با زدن...
-
مشهیبت
1404/08/27 21:36
احتمالن این آخرین باری است که اسم هیبت لطیفی، غیر از فیش حقوقیاش، در جای دیگری نوشته میشود. معلمی حالا دیگر میانسال که سالها پیش از شهرستان به تهران آمده بود و هیچ خبر نداشت که قرار است گرانی و افزایش اجارهخانه چه بلایی بر سر حقوق ناچیز و خوراک و پوشاک و حتی رنگ و روی او بیاورد. لوکیشن او در تهران از اواسط شهر...
-
نکاتی درباره مقالات دانشگاهی
1404/08/27 21:25
نشریۀ نیچر در گزارشی ایران را پس از عربستان پاکستان روسیه چین مصر و مالزی در ردۀ هفتم تولید مقالاتِ تقلبی قرار داده. بنابر این گزارش، پنجاههزار مقالهای که بازپسفرستاده شدهاند، تنها نوک کوهیخی از این مقالات تقلبیاند. از نگاه این گزارش معضل خطرناکِ این میزان از جعل و دزدی و شارلاتانیسمِ علمی این بود که این مقالات...
-
دیکتاتوری پرولتاریا یا دیکتاتوری بورژوایی
1404/08/15 13:15
در جلسات روخوانی کاپیتال «قاری» تأکید داشت که مفهوم دیکتاتوری پرولتاریا را مارکس فقط یکی، دوبار استفاده کرده و خوشبختانه فورن هم دست از آن شسته و چندان تکرارش نکرده! ارنست مندل و البته در پاسخ به این سوال که مفهوم از خودبیگانگی به چه میزان در دستگاه فکری مارکس محوریست، اشاره میکند که مضحکترین نحوۀ برخورد این است که...
-
مگر چنین نشد؟!
1404/08/09 17:41
کماکان جاهلان و شارلاتانهایی پیدا میشوند که طوفانالأقصی را اشتباهی محاسباتی از سوی ضیف و سنوار میدانند که چه بسا خوشامد اسراییل را هم در پی داشت! گزافه بودن چنین پندارهایی را میتوان با پرسشهایی به چالش کشید: آیا این حضرات تصور میکنند که از سنوار و ضیف درک وسیعتر و عمیقتری از فلسطین و اسرائیل دارند؟! میدانیم که...
-
تکذیبش کردند و نجاتش دادیم
1404/08/09 16:52
در «انجیل به روایت پازولینی» مرد ثروتمندی نزد عیسی میآید و از او میپرسد چگونه میتوانم تا به ملکوت خدا راه یابم؟ مسیح پاسخ میدهد: «ثروت خود را ببخش» توصیهای که برای ثروتمند گران میآید و میرود. مسیح به یارانش گوشزد میکند که: «عبور شتر از سوراخ سوزن به مراتب آسانتر از راه یافتن ثروتمندان به ملکوت خداوند است»....
-
درباره تجاوز
1404/08/09 16:51
در مورد کیوان امام، همه میدانیم که او یک متجاوز سریالی بود. قربانیانِ خود را با شراب یا هر نوشیدنی دیگری بیهوش میکرد و بقیۀ ماجرا. اما در قبالِ آیدین آغداشلو و امثالهم چه میتوان گفت؟ به گفتۀ خودشان روابط آنها تجاوز نبوده و قربانیان با رضایت خاطر تن به این "تجاوز/رابطه" دادهاند! تعارف را کنار بگذاریم و با...
-
آنچه که پلیس و قانون نمیتوانند کشف کنند
1404/08/09 16:48
آلبرتو موراویا در داستانی کوتاه ماجرای پلیسی را روایت میکند که علاقهمند به داستانهای مصور است مخصوصن تصاویر پاستورال و شیک و پیک آنها. برایش سؤال است که این افراد و خانوادههای ایدهال کجا پیدا میشوند؟! تا اینکه یک روز همسربازیاش را اتفاقی میبیند و به خانهاش میرود و آن تیپهای ایدهال، مؤدب و تروتمیز و مهربان...
-
عدالت و امنیت
1404/08/09 16:47
بنیان جوامعی که در آن ثروت انباشت مییابد بدون آنکه فلاکت در آن کاهش یابد، سست و پوسیده است. این فرمول مارکسی را میتوان دربارۀ امنیت نیز به کار بست. مدام از امنیت سخن رانده میشود و مشاجراتی دربارۀ داشتن سلاح هستهای و ایجاد بازدارندگی در میگیرد اما کمتر از نسبت بین امنیت و عدالت حرفی به میان میآید. جدای از اینکه...
-
فریبا خانوم
1404/08/09 16:45
فریبا خانوم فریبا نادری یکی دیگر از نقاط سیمپتوماتیک در سینمای ایران است که کلیت آن را به خوبی نشان میدهد. نقطهای که حماقت و هرزگی به نام هنر نمایش میدهند. فریبا خانوم که پیشتر با یک ازدواج در عرصه هنر و شهرت ترقی کرده بود بعدتر هم با یک ازدواج دیگر در میدان اقتصاد ونک و اطراف آن را درنوردیده تا بار دیگر به ما آن...
-
«وای وای مهدی کروبی» ساسیمانکن سال ۱۳۸۸
1404/08/09 16:42
مهدی کروبی که از قدیم فاسدان همین ساختار است مجددن به حرف آمده تا خرفت بودنش را بازهم نشان دهد. ایشان در دیدار با فرزندان میرحسین گفته: انحراف از آرمانهای انقلاب به جایی رسیده که برخی برای پوتین یقه پاره میکنند. بعید میدانم اگر حزب توده در قدرت بود بیش ازین در مجلس برای روسها یقه پاره میکرد. البته خب ایشان با این...
-
هالووین در ایران
1404/08/09 13:55
هالووین دیگر کارناوالی غربی نیست. مناسکی جهانیست، گواهش فیلمها و تصاویری که از تمامِ گوشه کنارِ دنیا در فضای مجازی منتشر شدهاند. از جمله در ایران که جشن و مناسک برگزار نشدهای باقی نگذاشتهاند. آنچه که در ایران با عنوان هالووین میشناسیم، به اندازۀ خودِ ماسکهای هالووین گروتسک است. جشنیست که همگانیتی را در آن...
-
معماری؛ ناخودآگاه حاکم
1404/08/05 20:18
"ما به جهان هستی پرتاب شده ایم" این عبارت هایدگر، چنان که یوهان پالاسما می گوید اهمیت مازادی را متوجۀ معماری می سازد چراکه از طریق معماری است که تجربه مان از این پرتاب شدگی و غربت حاصل از آن باید تسکین یابد. معماری فضای بیکران و زمان بی پایان را مانوس میسازد تا انسان بتواند آن را تاب بیاورد. دیالکتیکیست...
-
کتابخوان و نه خورۀ کتاب
1404/08/04 23:49
فیگور کتابخوان کم کم دارد از ریخت میافتد، اما نه به دست دشمن دیرینش یعنی کتاب نخوانها! دست برقضا اینبار اشباح و سایههای "کتابخوان" است که بلای جانش شدهاند، نزدیکترین و ازین رو خطرناکترین خصمش؛ خورههای کتاب! یا همانها که کرمِ کتاباند. کرمهایی که ورقها را میخورند و لای صفحات میلولند، اما کرم، کرم...
-
در باب زیباییشناسی بورژوایی
1404/08/03 20:02
در اپرای سهپولی برشت میخوانیم: اگر زیادی تند دنبال خوشبختی بدوید ممکن است از آن جلو بزنید و خوشبختی از شما عقب بماند. زیبائیِ بورژوازی نیز دچار همین طلسم است، مدام تقلا میکند که دوستداشتنی باشد، اما هرچه تندتر میدود، کمتر میرسد. هرچقدر که نقصانها و کژوکاستیها را برطرف میکند، عیبها را میپوشاند و اندازهها را...
-
میخواهم از تو تندتر بدوم
1404/07/22 18:16
دربارۀ منطق بازار آزاد که لیبرالیسم بیان سیاسی آن است لطیفهای وجود دارد که حتمن آن را شنیدهاید: یکی از دو دوستی که شیری جلوی آنها سبز شده است، خم میشود که بند کفشهایش را ببندد. دوستش به او طعنه میزند که: «احمق مگر نمیدانی شیر از همۀ انسانها تندتر میدود»؟ او با سردی بیرحمانهای جواب میدهد: «نمیخواهم از شیر...
-
فلسطین، اسرائیل؛ اردوگاه و آزمایشگاه جهان
1404/07/20 02:42
هرچند که نظریات دلوز بیشتر به کار اسراییلیها آمده و در سال ۲۰۰۲ در نابلس و در جریان عملیاتی ارتش اسراییل از آن بهره برد و هرچند که با تمام وراجیهایش فقط سه پاراگراف در مورد فلسطین نوشته اما حتی او هم متوجۀ نکاتی در مورد چرایی خطرناکی اسراییل برای کل جهان شده بود. دلوز اسراییل را چنان آزمایشگاهی جهانی قلمداد میکند...
-
مواد مخدر؛ مبارزه علیه طبقات محروم و ملل ستمدیده
1404/07/03 19:27
سریال وایر خطوربطهای مهمی را تصویر میکند. منجمله نسبت بین پلیس، جرم، امنیت و ناامنی را؛ پلیس ورای ضدیتش با مجرم، بیش از مجرم به جرم محتاج است و از آن منتفع میشود. همانطور که پزشک و بیمار در نقطهای به نام بیماری به هم میرسند و پزشک طرف منتفع و برندۀ این نقطه است و بدون بیماری وجود پزشک هم بلاموضوع میشود، بدون...
